O le a la le phishing?
O le phishing ose ituaiga fa'ainisinia fa'aagafesootai e fa'a'ole'ole tagata e fa'aalia a latou fa'amatalaga po'o fa'amatalaga taua. O osofa'iga phishing e mafai ona i ai ile imeli, fe'au tusitusia, ma telefoni.
E masani lava, o nei osofaʻiga e faʻaalia o ni auaunaga lauiloa ma kamupani e faigofie ona iloa e tagata.
Pe a kiliki e tagata faʻaoga se fesoʻotaʻiga phishing i le tino o se imeli, e auina atu i latou i se foliga foliga o se saite latou te faʻatuatuaina. E fesiligia i latou mo a latou faʻamatalaga faʻamaonia i le taimi nei i le faʻaogaina o le phishing scam. O le taimi lava latou te ulufale ai i a latou faʻamatalaga i luga o le upega tafaʻilagi pepelo, o loʻo i ai i le tagata osofaʻi mea latou te manaʻomia e maua ai a latou tala moni.
O osofa'iga phishing e mafai ona i'u ai i le gaoia o fa'amatalaga patino, fa'amatalaga tau tupe, po'o fa'amatalaga tau soifua maloloina. O le taimi lava e maua ai e le tagata osofaʻi le avanoa i se tasi o tala, latou te faʻatau atu le avanoa i le teugatupe pe faʻaaoga lena faʻamatalaga e teu ai isi tala a le tagata manua.
O le taimi lava e faʻatau atu ai le tala, o le a faʻatau e se tasi na te iloa le auala e maua ai tupe mai le teugatupe faʻamatalaga faʻamaonia mai le upega tafaʻilagi pogisa, ma faʻauluulu i luga o faʻamaumauga na gaoia.
Ole fa'aaliga nei e fesoasoani ia te oe e te malamalama ai i laasaga i se osofa'iga phishing:
E 'ese'ese fo'i fo'i faiga osofa'iga phishing. E mafai ona galue le phishing mai se telefoni, fe'au tusitusia, imeli, po'o fe'au fa'asalalau lautele.
Fa'asalaina lautele
O imeli fa'akomepiuta lautele o le ituaiga sili ona taatele o osofa'iga phishing. O osofa'iga fa'apenei e masani lava ona e itiiti se taumafaiga.
E ave e Hackers se lisi o tuatusi imeli e fesoʻotaʻi ma Paypal poʻo faʻasalalauga faʻasalalau faʻasalalau ma lafo a fa'aulu imeli tele i tagata e ono afaina.
A kiliki e le tagata manua le fesoʻotaʻiga i le imeli, e masani ona ave i latou i se faʻamatalaga pepelo o se upega tafaʻilagi lauiloa ma fai atu ia i latou e ulufale i totonu ma latou faʻamatalaga faʻamatalaga. O le taimi lava latou te tuʻuina atu ai a latou faʻamatalaga faʻamatalaga, o loʻo i ai i le tagata taʻavale mea latou te manaʻomia e maua ai a latou tala.
Tao Phishing
Spear phishing o le taimi e taula'i e se tagata osofa'i se tagata patino nai lo le auina atu o se imeli lautele i se vaega o tagata.
O osofa'iga fa'akomepiuta tao e taumafai e fa'asino tonu le fa'amoemoe ma fa'afoliga o se tagata e ono iloa e le tagata manu'a.
O nei osofaʻiga e faigofie mo se tagata faʻatau pe afai e iai sau faʻamatalaga faʻamaonia i luga ole initaneti. E mafai e le tagata osofaʻi ona suʻesuʻeina oe ma lau fesoʻotaʻiga e fai ai se feʻau e talafeagai ma faʻamaonia.
Ona o le maualuga o le fa'avasegaina, e sili atu ona faigata le fa'ailoaina o osofa'iga fa'akomepiuta pe a fa'atusatusa i osofa'iga fa'akomepiuta masani.
E le masani foi, aua latou te faʻaaluina le tele o taimi mo tagata solitulafono e toso ese ai ma le manuia.
Tafola (CEO Fa'asese)
Pe a fa'atusatusa i osofa'iga fa'akomepiuta tao, o osofa'iga fagota e sili atu ona fa'atatau.
O osofa'iga fagota tafolā e tulituliloa tagata ta'ito'atasi i se fa'alapotopotoga e pei o le pule sili po'o le pule sili o tupe a se kamupani.
O se tasi o sini taatele o osofa'iga fagota, o le fa'aogaina lea o le tagata manu'a e fa'asalalau atu ni tupe tetele i le tagata osofa'i.
E tutusa ma le phishing masani ona o le osofaʻiga o loʻo i le tulaga o le imeli, e mafai e le fagota ona faʻaogaina logo a kamupani ma tuatusi tutusa e faʻafefe ai i latou lava.
I nisi tulaga, o le tagata osofaʻi o le a faafoliga o le Ofisa Sili o Pulega ma faʻaaoga lena tagata e faʻamaonia ai se isi tagata faigaluega e faʻaalia faʻamatalaga tau tupe poʻo le tuʻuina atu o tupe i le teuga tupe.
Talu ai e le mafai e tagata faigaluega ona teena se talosaga mai se tasi e maualuga atu, o nei osofaiga e sili atu ona taufaasese.
E masani ona faʻaalu e le au osofaʻi le tele o le taimi e fai ai se osofaʻiga fagota ona e sili atu le latou totogi.
Fagota Fagota
Ole Phishing ole fagota ose mea fa'apitoa ituaiga fou o osofa'iga phishing ma o lo'o iai i luga o fa'asalalauga lautele.
Latou te le mulimulitaia le faʻasologa masani imeli o osofaʻiga phishing.
Nai lo lena, latou te faafoligaina i latou lava e avea ma sui o le aufaipisinisi a kamupani ma faasese tagata i le auina atu ia i latou o faamatalaga e ala i savali tuusao.
O se faiga taufaasesē masani o le auina atu lea o tagata i se upega tafaʻilagi lagolago a tagata faʻatau e maua ai faʻamaʻi pe i se isi faaupuga ransomware i luga o le masini a le tagata manua.
Vishing Attack
O se osofa'iga vishing o le taimi lea e vala'au atu ai se tagata fa'akomepiuta e taumafai e aoina fa'amatalaga patino mai ia te oe.
E masani ona faafoliga tagata taufaavalea o se pisinisi poʻo se faʻalapotopotoga faʻapitoa e pei o Microsoft, le IRS, poʻo lau faletupe.
Latou te faʻaogaina faiga faʻafefe e faʻaalia ai oe e faʻaalia faʻamatalaga taua.Ole mea lea e mafai ai ona latou maua sa'o pe leai foi au tala taua.
O osofaiga a Vishing e faigata. E faigofie ona faafoliga e tagata osofaʻi tagata e te faatuatuaina.
Matamata i le Hailbytes Founder David McHale talanoa e uiga i le auala o le a mou atu ai robocalls i tekinolosi i le lumanaʻi.
Ole tele ole osofa'iga ole phishing e tupu ile imeli, ae e iai auala e iloa ai lo latou fa'amaoni.
A e tatalaina se imeli siaki e va'ai pe mai se tuatusi imeli lautele pe leai (ie. @gmail.com).
Afai e sau mai se tuatusi imeli lautele, e foliga mai o se osofaʻiga phishing ona e le faʻaogaina e faʻalapotopotoga faʻalapotopotoga lautele.
Ae, o latou vaega o le a tulaga ese i la latou pisinisi (fa'atusa. Google's email domain o @google.com).
Ae ui i lea, o loʻo i ai osofaʻiga faʻamalosi faʻamalosi e faʻaaogaina se vaega tulaga ese.
E aoga le faia o se sailiga vave o le kamupani ma siaki lona tulaga aloaia.
O osofa'iga phishing e taumafai lava e faauo atu ia te oe i se fa'afeiloa'iga manaia po'o se lagona alofa.
Mo se faʻataʻitaʻiga, i laʻu spam e leʻi leva talu ai na ou maua ai se imeli phishing ma le faʻafeiloaʻiga a "Uo pele".
Ua uma ona ou iloa o se imeli phishing lea e pei ona i ai i le laina autu o loʻo fai mai ai, "TALA LELEI E UIGA I LAU TUPE 21/06/2020".
O le va'aia o na ituaiga o fa'afeiloa'iga e tatau ona avea ma fu'a mumu vave pe afai e te le'i fegalegaleai ma lena feso'ota'iga.
O mea o lo'o i totonu ole imeli phishing e taua tele, ma o le a e va'ai i ni vaega fa'apitoa e fa'atupuina tele.
Afai e fa'avalevalea mea o lo'o i totonu, o lona uiga e foliga mai ose fa'asese.
Mo se faʻataʻitaʻiga, afai e fai mai le mataupu autu, "Na e manumalo i le Lottery $1000000" ma e te le manatua lou auai o lona uiga o se fuʻa mumu.
A fa'atupuina e le anotusi se lagona fa'anatinati e pei o le "fa'alagolago ia te oe" ma e ta'ita'i atu ai i le kilikiina o se feso'ota'iga masalosalo ona foliga mai lea o se sikola.
O imeli phishing e iai lava so'oga masalosalo po'o faila e fa'apipi'i i ai.
Ole auala lelei e siaki ai pe iai se siama ole so'otaga ole fa'aoga ole VirusTotal,se upegatafa'ilagi e siaki faila po'o so'oga mo mea leaga.
Faataitaiga ole imeli phishing:
I le faʻataʻitaʻiga, Google faʻailoa mai o le imeli e mafai ona lamatia.
Na te iloa o ona anotusi e fetaui ma isi imeli phishing faapena.
Afai e ausia e se imeli le tele o taʻiala o loʻo i luga, ona fautuaina lea e lipoti atu i le reportphishing@apwg.org poʻo le phishing-report@us-cert.gov ina ia poloka.
Afai o lo'o e fa'aogaina Gmail o lo'o iai le avanoa e lipoti atu ai le imeli mo le phishing.
E ui lava o osofaʻiga phishing o loʻo faʻatatau i tagata faʻaoga faʻafuaseʻi e masani ona latou tulimataʻia tagata faigaluega a se kamupani. Ae ui i lea, o tagata osofaʻi e le masani ona tuliloa tupe a se kamupani ae o ana faʻamaumauga.
I tulaga tau pisinisi, o faʻamaumauga e sili atu le taua nai lo tupe ma e mafai ona matua aʻafia ai se kamupani. E mafai e tagata osofaʻi ona faʻaogaina faʻamatalaga liki e faʻaosofia ai tagata lautele e ala i le aʻafiaina o le faʻatuatuaina o tagata faatau ma faʻaleagaina le igoa o le kamupani.
Ae e le na o le pau lena o taunuuga e mafai ona tupu mai lena mea. O isi a'afiaga e aofia ai a'afiaga leaga i le fa'atuatuaina o tagata teu fa'afaigaluega, fa'alavelave pisinisi, ma fa'atupu fa'asalaga fa'atulafonoina i lalo o le General Data Protection Regulation (GDPR).
O le aʻoaʻoina o au tagata faigaluega e feagai ma lenei faʻafitauli e fautuaina e faʻaitiitia ai osofaʻiga phishing manuia.
O auala e toleni ai tagata faigaluega e masani lava o le faʻaali atu ia i latou o faʻataʻitaʻiga o imeli phishing ma auala e iloa ai.
O le isi auala lelei e faʻaalia ai tagata faigaluega phishing e ala i faʻataʻitaʻiga. O fa'ata'ita'iga fa'akomepiuta o ni osofa'iga pepelo na fa'atulaga e fesoasoani ai i tagata faigaluega ia iloa muamua le fa'apolopolo e aunoa ma ni a'afiaga leaga.
O le a matou fa'asoa atu nei la'asaga e te mana'omia e fai e fa'agasolo ai se fa'aupuga fa'akomepiuta manuia.
O loʻo tumau pea le faʻaogaina o le phishing e avea ma faʻamataʻu saogalemu maualuga e tusa ai ma le WIPRO's State of Cybersecurity Report 2020.
O se tasi o auala sili e aoina ai faʻamatalaga ma aʻoaʻoina tagata faigaluega o le faʻatautaia lea o se faʻasalalauga faʻapolopolo i totonu.
E mafai ona lava faigofie le fatuina o se imeli phishing ma se faʻapipiʻi faʻapipiʻi, ae e tele mea e sili atu nai lo le taina o le auina atu. O le a tatou talanoaina pe faʻafefea ona taulimaina suʻega phishing ma fesoʻotaʻiga i totonu.
Ona, o le a matou iloiloina pe faapefea ona e suʻesuʻeina ma faʻaogaina faʻamaumauga e te aoina.
Fuafua lau Fuafuaga Fesootaiga
O le fa'aupuga fa'akomepiuta e le'o fa'atatau i le fa'asalaina o tagata pe a latou pa'u'u mo se faiga taufa'avalea. O se fa'ata'ita'iga phishing e fa'atatau i le a'oa'oina o tagata faigaluega pe fa'afefea ona tali atu i imeli phishing. E te mana'o e fa'amautinoa o lo'o e manino i le faia o a'oa'oga phishing i lau kamupani. Fa'amuamua le logoina o ta'ita'i o kamupani e uiga i lau fa'aupuga phishing ma fa'amatala sini o le fa'asalalauga.
A mae'a ona e lafo lau su'ega imeli phishing muamua, e mafai ona e faia se fa'asalalauga lautele a le kamupani i tagata faigaluega uma.
O se itu taua o feso'ota'iga i totonu o le fa'atumauina lea o le fe'au. Afai o lo'o e faia au lava su'ega phishing, ose manatu lelei le tu'u mai o se fa'ailoga mo au mea tau a'oa'oga.
O le sau i luga ma se igoa mo lau polokalame o le a fesoasoani i tagata faigaluega e iloa au mea tau aʻoaʻoga i totonu o latou pusa meli.
Afai o lo'o e fa'aogaina se tautua su'esu'ega fa'akomepiuta fa'atonutonu, e foliga mai o le a latou ufiufi lea. O mea tau a'oa'oga e tatau ona gaosia i luma atu o le taimi ina ia mafai ai ona e vave maua se tulitatao pe a mae'a lau fa'asalalauga.
Tu'u atu i au tagata faigaluega fa'atonuga ma fa'amatalaga e uiga i lau fa'apolokalame imeli phishing i totonu pe a uma lau su'ega fa'avae.
E te manaʻo e tuʻuina atu i au paaga le avanoa e tali saʻo ai i le toleniga.
O le va'aia o le aofa'i o tagata e va'ai sa'o ma lipotia le imeli o se fa'amatalaga taua e maua mai le su'ega phishing.
Malamalama i le Su'esu'eina o Au I'uga
O le a lau fa'amuamua maualuga mo lau fa'aupuga?
Faʻatagaga.
E mafai ona e taumafai e fa'avae au fa'ai'uga i le aofa'i o manuia ma fa'aletonu, ae o na fuainumera e le'o fesoasoani ia te oe i lou fa'amoemoe.
Afai e te faia se fa'ata'ita'iga su'ega phishing ae leai se tasi e kiliki i luga o le so'otaga, o lona uiga na manuia lau su'ega?
O le tali puupuu o le “leai”.
O le i ai o se fua faatatau manuia 100% e le fa'aliliuina o se manuia.
Atonu o lona uiga o lau su'ega phishing sa faigofie tele ona iloa.
I le isi itu, afai e te maua se fua faʻaletonu mataʻutia i lau suʻega phishing, e mafai ona faauigaina se mea e matua ese lava.
Atonu o lona uiga e le'o mafai e au tagata faigaluega ona va'aia ni osofa'iga phishing.
A e maua se maualuga maualuga o kiliki mo lau faʻasalalauga, o loʻo i ai se avanoa lelei e te manaʻomia e faʻaititia ai le faigata o au imeli phishing.
Fa'aalu se taimi tele e toleni ai tagata i lo latou tulaga o iai nei.
E te mana'o i'u e fa'aitiitia le fua o feso'ota'iga phishing kiliki.
Atonu o lo'o e mafaufau pe o le a le lelei po'o le leaga o le kiliki i luga ole fua fa'atasi ma se fa'ata'ita'iga phishing.
E tusa ai ma le sans.org, o lau muamua fa'ata'ita'iga fa'akomepiuta e mafai ona maua ai se fua fa'atatau ole kiliki ole 25-30%.
E foliga mai o se numera maualuga tele.
O le mea e laki ai, na latou lipotia lena mea i le mae'a ai o le 9-18 masina o a'oa'oga phishing, o le fua o le kiliki mo se su'ega phishing sa lalo ifo o le 5%.
O nei fuainumera e mafai ona fesoasoani e fai ma fa'atusatusaga fa'atatau o au fa'ai'uga mana'omia mai a'oa'oga phishing.
Auina atu se Su'ega Fa'agase'i Fa'amau
Ina ia amata lau faʻataʻitaʻiga imeli imeli muamua, ia mautinoa e faʻamaeʻaina le tuatusi IP o le meafaigaluega suʻega.
O lenei mea e mautinoa ai o le a maua e tagata faigaluega le imeli.
A fai lau imeli phishing fa'ata'ita'i muamua aua e te fa'afaigofie tele pe faigata tele.
E tatau foi ona e manatua lau au maimoa.
Afai o au uo faigaluega e le o ni tagata faʻaoga mamafa o ala o fesoʻotaʻiga lautele, atonu e le o se manatu lelei le faʻaaogaina o se faʻamatalaga pepelo LinkedIn toe setiina imeli phishing. O le imeli su'ega e tatau ona lava le tele o talosaga e maua ai e tagata uma i lau kamupani se mafuaaga e kiliki ai.
O nisi o fa'ata'ita'iga o imeli phishing ma fa'atosina lautele e mafai ona:
Tau lava o manatua mafaufauga o le auala o le a ave ai le feʻau e lau au maimoa aʻo leʻi taia le lafo.
Fa'aauau ma Imeli ta'i masina
Fa'aauau le lafo atu o imeli a'oa'oga phishing i au tagata faigaluega. Ia mautinoa o loʻo e faʻagesegese le faʻalavelave i le taimi e faʻateleina ai tomai o tagata.
faisoʻoga
E fautuaina le faia o imeli ta'i masina. Afai e te "phish" soo lau faalapotopotoga, e foliga mai latou te vave maua.
O le pu'eina o au tagata faigaluega, o sina mea e le fa'asaoina o le auala sili lea e maua ai fa'ai'uga sili atu.
eseese
Afai e te lafoina le ituaiga tutusa o imeli "phishing" i taimi uma, e te le aʻoaʻoina au tagata faigaluega i le auala e tali atu ai i faiga taufaasese eseese.
E mafai ona e fa'ata'ita'iina ni itu eseese e aofia ai:
A'o e lafoina ni fa'asalalauga fou, ia mautinoa i taimi uma o lo'o e fa'aogaina lelei le taua o le fe'au i lau au maimoa.
talafeagai
Afai e te lafoina se imeli phishing e le fesoʻotaʻi ma se mea e fiafia i ai, atonu e le tele se tali mai lau faʻasalalauga.
A maeʻa ona tuʻuina atu faʻasalalauga eseese i au tagata faigaluega, toe faʻafouina nisi o faʻasalalauga tuai na faʻasesē tagata i le taimi muamua ma fai se vili fou i lena faʻasalalauga.
E mafai ona e fa'ailoaina le aoga o au toleniga pe a e va'ai o lo'o a'oa'oina ma fa'aleleia tagata.
Mulimuli i Faamatalaga
Mai iina o le a mafai ai ona e iloa pe latou te manaʻomia nisi aʻoaʻoga i le auala e vaʻaia ai se ituaiga o imeli phishing.
E 3 mea e iloa ai pe o le a e faia sau lava polokalame a'oa'oga phishing po'o fafo atu le polokalame.
Tomai Faapitoa
Afai o oe ose enisinia saogalemu pe iai se tasi i lau kamupani, e faigofie ona e fa'atupuina se fa'aumau phishing e fa'aoga ai se fa'apolokalame phishing muamua e fai ai au fa'asalalauga.
aafiaga
Afai e leai ni au inisinia saogalemu, o le fatuina o lau oe lava polokalame phishing atonu e le o se fesili.
Atonu e iai sau inisinia saogalemu i lau fa'alapotopotoga, ae atonu latou te le'i masani i su'ega fa'ainisinia fa'aagafesootai po'o su'ega phishing.
Afai e iai sau tagata e iai le poto masani, ona fa'atuatuaina lea e fai a latou lava polokalame phishing.
taimi
Ole tasi lenei ose mea taua tele mo kamupani laiti i le ogatotonu.
Afai e toʻaitiiti lau 'au, atonu e le faigofie le faʻaopoopoina o se isi galuega i lau 'au saogalemu.
E sili atu ona faigofie le i ai o se isi au poto masani e faia le galuega mo oe.
E Faapefea Ona Ou Amata?
Ua uma ona e su'esu'eina lenei ta'iala atoa e iloa ai pe fa'afefea ona e a'oa'oina au tagata faigaluega ma ua e sauni e amata puipuia lau fa'alapotopotoga e ala i a'oa'oga phishing.
O le a nei?
Afai o oe o se inisinia saogalemu ma e te manaʻo e amata faʻatautaia au faʻaupuga faʻamalosi muamua i le taimi nei, alu iinei e aʻoaʻo atili e uiga i se meafaigaluega faʻataʻitaʻiga phishing e mafai ona e faʻaogaina e amata ai nei.
Pe…
Afai e te mana'o e a'oa'o e uiga i au'aunaga fa'afoe e fa'atautaia ai fa'aupuga phishing mo oe, a'oa'o atili iinei e uiga ile auala e mafai ai ona amata lau su'ega fua ole a'oa'oga phishing.
Fa'aoga le lisi siaki e fa'ailoa ai imeli e le masani ai ma afai o lo'o latou phishing ona lipoti lea.
E ui lava o loʻo i ai ni faʻapolopolo phishing i fafo e mafai ona puipuia oe, e le o 100%.
O imeli phishing o loʻo faʻasolosolo pea ma e le tutusa.
Ina ia puipuia lau kamupani mai osofaiga phishing e mafai ona e auai faiga fa'akomepiuta e fa'aitiitia ai avanoa o osofa'iga phishing manuia.
Matou te faʻamoemoe ua lava lau aʻoaʻoga mai lenei taʻiala e iloa ai le mea e tatau ona e faia i le isi itu e faʻaitiitia ai ou avanoa o se osofaʻiga phishing i lau pisinisi.
Fa'amolemole tu'u mai se fa'amatalaga pe a iai ni au fesili mo matou pe e te mana'o e fa'asoa so'o se mea o lou iloa po'o lou poto masani i fa'aupuga fa'akomepiuta.
Aua nei galo e faasoa atu lenei taiala ma faasalalau atu le tala!
HailBytes
8 Le Meamata
Suite A.
Dover, DE 19901
telefoni: +1 (833) 892-3596
Email: Contact@HailBytes.com
Maua sa'o i lau pusameli tala fou ole cybersecurity.