O le a la le phishing?

O le phishing ose ituaiga o solitulafono i luga ole laiga e taumafai e fa'ao'o mai e tagata ua afaina fa'amatalaga ma'ale'ale e ala ile imeli, telefoni, ma/po'o fe'au taufaavalea.

E masani ona taumafai tagata solitulafono i luga o le initaneti e faʻaoga le inisinia faʻaagafesootai e faʻamaonia ai le tagata manua e tuʻuina atu faʻamatalaga patino e ala i le faʻaalia o ia lava o se tagata faʻatuatuaina ina ia mafai ai ona faia se talosaga talafeagai mo faʻamatalaga maʻaleʻale.

E i ai ni ituaiga phishing eseese?

Tao Phishing

E tai tutusa le fa'akomepiuta o le tao ma le phishing lautele e fa'atatau i fa'amatalaga fa'alilolilo, ae e sili atu ona fa'aogatotonu le fa'aogaina o le tao i se tagata ua afaina. Latou te taumafai e aveese le tele o faʻamatalaga mai se tagata. O osofa'iga fa'akomepiuta tao e taumafai e fa'asino tonu le fa'amoemoe ma fa'afoliga o se tagata po'o se fa'alapotopotoga e ono iloa e le tagata manu'a. O le i'uga e mana'omia ai le tele o taumafaiga e faia ai nei mea aua e mana'omia ai le su'eina o fa'amatalaga i le fa'amoemoe. O nei osofa'iga phishing e masani ona fa'atatau i tagata e tu'u fa'amatalaga patino i luga ole initaneti. Ona o le tele o taumafaiga na faia e faʻamaonia ai le imeli, e sili atu le faigata ona faʻailoaina osofaʻiga faʻafefe o tao pe a faʻatusatusa i osofaʻiga masani.

 

Tafola 

Pe a fa'atusatusa i osofa'iga fa'akomepiuta tao, o osofa'iga fagota e sili atu ona fa'atatau. O osofa'iga fagota tafolā e tulituliloa tagata ta'ito'atasi i totonu o se fa'alapotopotoga po'o se kamupani ma fa'afoliga i se tagata matua i totonu o le kamupani. O sini masani o le fagota o le fa'a'ole'ole lea o se fa'amoemoe e ono fa'aalia fa'amatalaga fa'alilolilo po'o le fa'aliliuina o tupe. E tutusa ma le phishing masani ona o le osofaʻiga o loʻo i le tulaga o le imeli, e mafai e le fagota ona faʻaogaina logo a kamupani ma tuatusi tutusa e faʻafefe ai i latou lava. Ona o tagata faigaluega e le mafai ona teena se talosaga mai se tasi e maualuga atu o nei osofaiga e sili atu ona matautia.

 

Fagota Fagota

O le phishing fagota ose ituaiga fou o osofa'iga phishing ma o lo'o i ai i luga ole agafesootai ala o faasalalauga. Latou te le mulimulitaia le faʻasologa masani imeli o osofaʻiga phishing. Nai lo lena, latou te faafoligaina i latou lava e pei o auaunaga faʻatau a kamupani ma faʻaʻoleʻole tagata e auina atu ia i latou faʻamatalaga e ala i feʻau tuusaʻo. O le isi auala o lo'o ta'ita'iina ai tagata i se 'upega tafa'ilagi lagolago a tagata fa'atau pepelo e la'u mai ai fa'ama'i i luga ole masini a le tagata manu'a.

E fa'afefea ona galue se osofa'iga phishing?

O osofa'iga phishing e fa'alagolago atoa i le fa'a'ole'oleina o tagata ua afaina e tu'uina atu fa'amatalaga patino e ala i metotia eseese o fa'ainisinia fa'aagafesootai.

O le a taumafai le tagata solitulafono i luga o le initaneti e maua le faʻatuatuaga a le tagata manua e ala i le tuʻuina atu o i latou lava o se sui mai se kamupani taʻutaʻua.

O le i'uga, o le a lagona e le tagata manu'a le saogalemu e tu'uina atu i le tagata solitulafono i luga o le initaneti fa'amatalaga ma'ale'ale, o le ala lea e gaoia ai fa'amatalaga. 

E fa'afefea ona e iloa se osofa'iga phishing?

Ole tele ole osofa'iga ole phishing e tupu ile imeli, ae e iai auala e iloa ai lo latou fa'amaoni. 

 

  1. Siaki Email Domain

A e tatalaina se imeli, siaki pe mai se tuatusi imeli lautele pe leai (ie. @gmail.com). Afai e sau mai se tuatusi imeli lautele, e foliga mai o se osofaʻiga phishing ona e le faʻaogaina e faʻalapotopotoga faʻalapotopotoga lautele. Ae, o latou vaega o le a tulaga ese i la latou pisinisi (fa'atusa. Google's email domain o @google.com). Ae ui i lea, o loʻo i ai osofaʻiga faʻamalosi faʻamalosi e faʻaaogaina se vaega tulaga ese. Atonu e aoga le faia o se sailiga vave o le kamupani ma siaki lona tulaga aloaia.

 

  1. E iai le Fa'afeiloa'iga Lautele ile imeli

O osofa'iga phishing e taumafai lava e faauo atu ia te oe i se fa'afeiloa'iga manaia po'o se lagona alofa. Mo se faʻataʻitaʻiga, i laʻu spam e leʻi leva talu ai na ou maua ai se imeli phishing ma le faʻafeiloaʻiga a "Uo pele". Ua uma ona ou iloa o se imeli phishing lea e pei ona i ai i le laina autu o loo faapea mai "TALA LELEI E UIGA I LAU TUPE 21/06/2020". O le va'aia o na ituaiga o fa'afeiloa'iga e tatau ona avea ma fu'a mumu vave pe afai e te le'i fegalegaleai ma lena feso'ota'iga. 

 

  1. Siaki mea o loʻo i totonu

O mea o lo'o i totonu ole imeli phishing e taua tele ma o le a e va'ai i ni vaega fa'apitoa e fa'aopoopoina. Afai o mea i totonu e foliga faʻavalevalea pe sili atu foi i luga o lona uiga e foliga mai o se taufaasese. Mo se faʻataʻitaʻiga, afai o le laina autu e fai mai "Na e manumalo i le Lottery $1000000" ma e te le manatua lou auai o lona uiga o se fuʻa mumu vave. A o'o ina fa'atupuina e le anotusi se lagona o le fa'anatinati e pei o le "fa'alagolago ia te oe" ma taumafai e fai oe e kiliki i luga o se feso'ota'iga, aua le kiliki i luga o le feso'ota'iga ma na o le tapeina o le imeli.

 

  1. Hyperlinks ma Fa'aopoopoga

O imeli phishing e iai lava so'oga masalosalo po'o faila e fa'apipi'i i ai. O nisi taimi o nei mea fa'apipi'i e ono a'afia i malware aua le la'uina i lalo se'i vagana ua e matua mautinoa o lo'o saogalemu. Ole auala lelei e siaki ai pe iai se siama ole so'oga ole fa'aoga VirusTotal, se upega tafa'ilagi e siaki faila po'o so'oga mo mea leaga.

E fa'afefea ona e taofia le fa'agaioia?

O le auala sili e puipuia ai le phishing o le aʻoaʻoina o oe lava ma au tagata faigaluega e faʻamaonia se osofaʻiga faʻamalosi.

E mafai ona e aoaoina lelei au tagata faigaluega e ala i le faʻaalia o le tele o faʻataʻitaʻiga o imeli phishing, telefoni, ma feʻau.

O loʻo iai foʻi faʻataʻitaʻiga phishing, lea e mafai ai ona e tuʻuina muamua au tagata faigaluega e ala i le faʻafefea o se osofaʻiga phishing, sili atu i lalo.

E mafai ona e ta'u mai ia te a'u le mea e ta'u o le phishing simulation?

O fa'ata'ita'iga fa'akomepiuta o fa'atinoga ia e fesoasoani ai i tagata faigaluega e fa'ailoa le fa'ailoga imeli mai so'o se isi imeli masani.

O le a mafai ai e tagata faigaluega ona iloa fa'amata'u fa'amata'u e fa'amautu ai fa'amatalaga a latou kamupani.

O a ni aogā o osofa'iga fa'akomepiuta fa'atusa?

O le fa'ata'ita'iina o osofa'iga phishing e mafai ona aoga tele i le mata'ituina pe fa'afefea ona tali atu au tagata faigaluega ma le kamupani pe a lafo atu ni mea leaga.

O le a tu'uina atu ai fo'i ia i latou le poto masani i foliga o se imeli phishing, fe'au, po'o se telefoni ina ia mafai ai ona latou iloa osofa'iga moni pe a o'o mai.